HAARLEM - Black Snow is een indringend multimediaal project van de in Haarlem gevestigde fotograaf Harm van de Poel (1984, Den Helder) over het leven rondom Tata Steel, de staalfabriek in de IJmond. In een regio waar velen afhankelijk zijn van de werkgelegenheid die de fabriek biedt, maken anderen zich zorgen over de klimaat- en gezondheidsproblemen die zij veroorzaakt. Van de Poel legt de spanningen van deze complexe werkelijkheid bloot, in zwart-wit en alle tussenliggende grijstinten.


Persoonlijke aanleiding

Het project is ontstaan vanuit Van de Poels dagelijkse confrontatie met de fabriek. Jarenlang heeft hij uit zijn atelier in het Witte Theater in IJmuiden zicht op de imposante staalfabriek. Hij ondervond zelf de overlast die de fabriek veroorzaakt: de rottende stanklucht bij een noordelijke wind en het staalstof dat hij met grote regelmaat op zijn kozijnen en witte auto aantrof. Die nabijheid, met zichtbare overlast en de invloed van de industrie op het dagelijks leven, vormde de basis voor zijn onderzoek naar dit complexe onderwerp.

Visueel gelaagd en persoonlijk

In de fotoserie brengt Van de Poel het landschap, de industrie en de gemeenschap in en om Tata Steel in beeld. Met symboliek, details, interieurs, sporen van vervuiling en portretten maakt hij het verhaal visueel gelaagd en persoonlijk. De serie Black Snow toont zowel de zichtbare vervuiling als de minder tastbare effecten: de economische afhankelijkheid, de trots van werknemers, de zorgen van bewoners, en de sluimerende dreiging van gezondheidsschade.

De fototentoonstelling wordt verrijkt met audio- en videofragmenten van interviews met (oud-)werknemers, buurtbewoners, journalisten en beleidsmakers. In de tentoonstelling wordt het heden in historisch perspectief geplaatst met archiefmateriaal en een overzicht van belangrijke mijlpalen, ijkpunten en dieptepunten: van de oprichting van Tata Steel tot de eerste protesten van omwonenden. De titel Black Snow verwijst zowel naar de grafietregens als naar het zwart-witdenken dat publieke discussies vaak kenmerkt. Tegelijk staat het symbool voor een donker deken dat over de regio hangt – een sluier van stof, zorg en onzekerheid die het dagelijks leven doordringt. De tentoonstelling toont hoe gelaagd en veelzijdig de werkelijkheid is.

Rondetafelgesprek in de duinen

In de duinen naast de fabriek gaat Van de Poel in gesprek met werknemers, activisten, lokale politici en experts. Dit gesprek, dat wordt gefilmd en integraal onderdeel uitmaakt van de tentoonstelling, geeft ruimte aan uiteenlopende stemmen in het debat over Tata Steel. Daarna verhuist de tafel naar het museumcafé, waar bezoekers worden uitgenodigd om zelf aan te schuiven. Kaartjes met stellingen stimuleren een open gesprek, reflectie en kritisch nadenken. Met deze opzet zet het museum actief in op publieksinteractie rond een onderwerp dat niet alleen lokaal en regionaal leeft, maar ook nationaal onderdeel is van het maatschappelijk debat.

Divers publieksprogramma

Tijdens Black Snow organiseert het museum een divers publieksprogramma dat verdieping en dialoog verder versterkt. Zo zijn er een theatervoorstelling met een interactief nagesprek, een debat met experts, een filmavond in de Filmkoepel Haarlem en fotografieworkshops.

Publicatie

Naar aanleiding van het project wordt een fotoboek gepubliceerd bij uitgeverij Lecturis. Naast de krachtige fotografie van Van de Poel biedt de publicatie ook veel inhoudelijke context, in de vorm van interviews met (oud)werknemers, omwonenden, journalisten en beleidsmakers. Het boek wordt tijdens de tentoonstelling gelanceerd in combinatie met een artist talk.

Het volledige activiteitenprogramma en het laatste nieuws zijn te vinden op verweymuseumhaarlem.nl.

De tentoonstelling is mede mogelijk gemaakt door VSB Fonds, Mondriaan Fonds en bevriende relaties.